Projections démolinguistiques: un outil de définition et de discussion de la politique linguistique en Pays Basque Nord?

Auteurs

  • Amande Anin Office Public de la Langue Basque (OPLB)
  • Christian Malmose Office Public de la Langue Basque (OPLB)
  • Virginie Boillet L’Agence d’urbanisme Atlantique & Pyrénées (AUDAP)

DOI :

https://doi.org/10.59866/eia.v2025i70.317

Mots-clés :

sociolinguistique, démographie, prospective, planification linguistique, Pays Basque Nord

Résumé

L’enquête sociolinguistique réalisée tous les cinq ans est aujourd’hui l’outil principal utilisé pour connaître la vitalité de l’euskara au Pays Basque Nord. L’enquête conduite en 2021 étant la septième du genre, les acteurs et les décideurs politiques oeuvrant en faveur de la langue basque disposent aujourd’hui d’une source de données solide sur l’évolution de la situation de l’euskera sur le territoire, qui peut être mise en perspective avec les démarches entreprises ces 30 dernières années dans le domaine de la planification des politiques linguistiques. Cependant, jusqu’à présent, ces données sociolinguistiques n’ont pas été exploitées à des fins de planification des politiques linguistiques à venir pour le territoire du Pays Basque Nord. Par ailleurs, si de multiples processus et dynamiques influencent le processus de revitalisation de l’euskara, il n’existe à ce jour que peu ou pas d’outils de prévision surtout à long terme. La démographie est un de ces processus influant la situation sociolinguistique pourtant peu étudiée sous cet angle. Le travail qui suit est donc une proposition méthodologique d’articulation des données sociolinguistiques et démographiques dans le but de construire 3 hypothèses d’évolution du nombre et de la proportion de bascophones au Pays Basque Nord sur les 25 prochaines années. En tenant compte des limites méthodologiques, théoriques et philosophiques de ces hypothèses, l’objectif principal de l’équipe ayant travaillé cet outil est de mettre à disposition des décideurs et acteurs de la planification linguistique un outil parmi d’autres, pour nourrir le débat sur les orientations de l’avenir de l’euskara au Pays Basque Nord.

 

 

Téléchargements

Les données relatives au téléchargement ne sont pas encore disponibles.

Références

Anin, Amande eta Boillet, Virginie (2024). «Prospektiba soziolinguistikoak: euskara 2050eko epemugan. Ipar Euskal Herriko euskaldunen estimazioa eta 2050eko epemugaren prospektiban jartzea», in Euskararen Erakunde Publikoko Aholku Batzordea. Baiona: EEP/OPLB. Kontsultagai: [https://www.mintzaira.fr/fileadmin/documents/Aktualitateak/20240610_EEP_EUS.pdf].

Agence d’Urbanisme Atlantique et Pyrénées (2023). Perspectives démographiques en Pays Basque et usage de la langue basque. (Argitaratu gabea).

Agence d’Urbanisme Atlantique et Pyrénées eta Institut d’Etudes Démographiques de l’Université de Bordeaux (2024). Projections démographiques locales à horizon 2050. Quotients de fécondité tendance ; quotient de migrations comparables à la période 2014-2019. Baiona: Euskal Hirigune Elkargoko Kontseilu Exekutiboa.

Artetxe, Miren (2024). «Ahozko hizkera informalerako gaitasuna eta harreman-sare informaletako hizkuntza-erabilera: azterketa kuantitatibo bat unibertsitateko gazteen testuinguruan», Euskera Ikerketa Aldizkaria 69 (1): 49-78. DOI: https://doi.org/10.59866/eia.v1i69.274

Cohda Ikerketa Kuantitatiboen Institutua (2014). Processus d’apprentissage de la langue basque par les adultes en formation. (Argitaratu gabea).

Crusson, Laure eta Fabre, Jérôme (2021). Des projections nationales aux projections locales. insee: Mesurer Pour Comprendre. (Argitalpen digitala). Kontsultagai: [https://www.insee.fr/fr/statistiques/5055862].

Duguine, Isabelle (2016). Projet AIPBA. Etude des facteurs motivationnels dans l’apprentissage du basque par les adultes francophones. Baiona: EEP/OPLB. DOI: https://doi.org/10.4000/books.msha.6763

Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazioa (Kultura eta Hizkuntza Politika Saila) (2010). Soziolinguistika hiztegia euskal soziolinguistikaren eremuan erabiltzeko. Gasteiz: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia.

Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazioa (Kultura eta Hizkuntza Politika Saila) (2019). VI. Inkesta Soziolinguistikoa. Euskararen eremu osoa. Laburpen-txostena. (Argitalpen digitala). Kontsultagai: [https://www.irekia.euskadi.eus/uploads/attachments/9954/VI_INK_SOZLG-EH_eus.pdf].

Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazioa (Kultura eta Hizkuntza Politika Saila) (2024). VII. Inkesta Soziolinguistikoa 2021. Gasteiz: Eusko Jaurlaritza. (Argitalpen digitala). Kontsultagai: [https://www.euskadi.eus/contenidos/informacion/eas_ikerketak/eu_def/adjuntos/VII._Inkesta_Soziolinguistikoa_2021.pdf].

Euskal Konfederazioa (2023a). Euskararen geroa orain trenkatzen da. (2023ko urriak 10).

Euskal Konfederazioa (2023b). Kanboko Manifestua: Hizkuntza politika berrirako urratsak. (2023ko abenduak 16).

Euskararen Adierazle Sistema (2024). Biztanleria adinaren eta sexuaren arabera. Nafarroa eta EAE. Gasteiz: Eusko Jaurlaritza.

Euskararen Erakunde Publikoa (EEP/OPLB) (2006). Hizkuntza Politika Proiektua. Baiona: EEP/OPLB. Kontsultagai: [https://www.mintzaira.fr/fileadmin/documents/Documents_OPLB/Hizkuntza_Politika_Proiektua/2006_eep_oplb_hizkuntza_politika_proiektua.pdf].

Euskararen Erakunde Publikoa (EEP/OPLB) (2023a). Lehen eta bigarren mailako irakaskuntza datuak. (Argitaratu gabea).

Euskararen Erakunde Publikoa (EEP/OPLB) (2023b). VII. Inkesta Soziolinguistikoa. Ipar Euskal Herriko datuak. Laburpen-txostena. Baiona: EEP/OPLB. Kontsultagai: [https://www.mintzaira.fr/fileadmin/documents/Aktualitateak/Prentsaurrekoak/2023/2023_03_30/Emaitzen_laburpena-eus.pdf].

Galesko Gobernua (Gales Hizkuntza Zerbitzua) (2017). Cymraeg 2050: A million Welsh speakers. Cardiff: Welsh Government. Kontsultagai: [https://www.gov.wales/sites/default/files/publications/2018-12/cymraeg-2050-welsh-language-strategy.pdf].

Gazzola, Michele, Templin, Torsten eta Wickström, Bengt-Arne (2018). «How important is demolinguistic concentration for the survival of minority languages in a world of increasing mobility?», in F. Grin (arg.), The MIME vademecum: Mobility and Inclusion in Multilingual Europe. Switzerland: Artgraphic Cavin: 64-65.

Humbert, Philippe, Coray, Renata eta Duchêne, Alexandre (2018). Compter les langues: histoire, méthodes et politiques de recensements de population. Une revue de la littérature. Freibourg: Institut de Plurilinguisme. Kontsultagai: [https://institut-mehrsprachigkeit.ch/sites/default/files/2018.001_census_def_web_0.pdf].

Insee (2009, 2014 eta 2020). POP1b - Population par sexe et âge. Recensement partiel. Données de 2009, 2014 et 2020. (Argitalpen digitala). Kontsultagai: [https://www.insee.fr/fr/statistiques/7633062?sommaire=7633086&geo=FE-1].

Iurrebaso, Iñaki (2021). «Euskarazko hizkuntza-gaitasuna eta erabilera: zer dago indartsuen?, zer ahulen?», HERMES: Pentsamendu eta Historia Aldizkaria 69: 24-39.

Iurrebaso, Iñaki (2023). Hizkuntza gutxituen jarraipena, ordezkapena eta indarberritzea neurtzeko demolinguistikazko tresna metodologikoak garatzen. Euskal Herrirako aplikazio praktikoa. (Doktorego-tesia). (Argitalpen digitala). Kontsultagai: [https://addi.ehu.es/handle/10810/60061].

Maheu, Robert (1985). «La démolinguistique: objet et enjeux», Cahiers Québécois de Démographie 14 (1): 3-5. Kontsultagai: [https://doi.org/10.7202/600554ar]. DOI: https://doi.org/10.7202/600554ar

Moseley, Christopher eta Nicolas, Alexandre (2010). Atlas des langues en danger dans le monde. Paris: Unesco.

Thommen, Félix (2023). «Un tournant pour l’avenir de la langue basque», Mediabask, 2023ko urriak 19. Kontsultagai: [https://www.mediabask.eus/eu/info_mbsk/20231019/un-tournant-pour-l-avenir-de-la-langue-basque].

Unesco (Groupe d’Experts Spécial de l’Unesco sur les Langues en Danger) (2003). Vitalité et Disparition des Langues. Paris: Unesco. Kontsultagai: [https://ich.unesco.org/doc/src/00120-FR.pdf].

Unesco (Groupe d’Experts Spécial de l’Unesco sur les Langues en Danger) (2021). Atlas mondial des langues de l’Unesco. Document de synthèse. Paris: Unesco. Kontsultagai: [https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000380132_fre].

Urla, Jacqueline eta Burdick, Christa (2018). «Counting matters: quantifying the vitality and value of Basque», International Journal of the Sociology of Language 252: 14-16. Kontsultagai: [https://doi.org/10.1515/ijsl-2018-0015]. DOI: https://doi.org/10.1515/ijsl-2018-0015

Publiée

30-10-2025

Numéro

Rubrique

Articles de recherche

Comment citer

Projections démolinguistiques: un outil de définition et de discussion de la politique linguistique en Pays Basque Nord?. (2025). Euskera Ikerketa Aldizkaria, 2(70), 11-52. https://doi.org/10.59866/eia.v2025i70.317