Non gogoa, han zangoa? Demolinguistika-aurreikuspenak: hizkuntza-politikaren ibilbidearen oinarriak marrazteko tresna Ipar Euskal Herrian?

Amande Anin; Christian Malmose; Virginie Boillet

doi:10.59866/eia.v2025i70.317

Egileak

Amande Anin Euskararen Erakunde Publikoa (EEP)
Christian Malmose Euskararen Erakunde Publikoa (EEP)
Virginie Boillet Atlantikoko eta Pirinioetako Hirigintza Agentzia (APHA/AUDAP)

DOI:

https://doi.org/10.59866/eia.v2025i70.317

Gako-hitzak:

soziolinguistika, demografia, prospektiba, hizkuntza-plangintza, Ipar Euskal Herria

Laburpena

Bost urterik behin egiten den inkesta soziolinguistikoa da gaur egun erabiltzen den tresna nagusia, Ipar Euskal Herrian euskararen bizitasuna nolakoa den jakiteko. 2021eko inkesta zazpigarrena dela eta, gaur egun euskalgintzako eragileek eta erabakitzaile politikoek dute lurraldean euskararen egoeraren bilakaerari buruzko datu-iturri sendo bat, azken 30 urteetan hizkuntza-politika plangintzaren arloan egin diren pausoekin korrelazioan jar daitekeena. Alabaina, gaur egun arte Ipar Euskal Herrian datu soziolinguistikoak ez dira erabiliak izan etorkizuneko hizkuntza-politikaren planifikazioan. Bestalde, prozesu eta dinamika anitzek euskararen biziberritze-prozesuan eragina badute ere, gutxik ematen dizkigute aurreikuspenak, batez ere epe luzean. Demografia da horietako bat. Azterketa-lan honetan, soziolinguistika- eta demografia-datuen uztartze-metodologia proposamen bat egin dugu, hurrengo 25 urteetan Ipar Euskal Herriko euskaldun-kopuru eta -proportzioen bilakaeraren 3 hipotesi eraikitzeko. Hipotesi horiek dituzten muga metodologiko, teoriko eta filosofikoak kontuan hartuz, tresna hori proposatu duen lan-taldearen helburu nagusia izan da, hizkuntza-plangintzaren erabakitzaile eta eragileei tresna gehigarri bat eskura ematea, euskararen etorkizunaren norabideak Ipar Euskal Herrian eztabaidatzeko.

Deskargak

Deskarga-datuak ez daude oraindik eskuragarri.

Erreferentziak

Anin, Amande eta Boillet, Virginie (2024). «Prospektiba soziolinguistikoak: euskara 2050eko epemugan. Ipar Euskal Herriko euskaldunen estimazioa eta 2050eko epemugaren prospektiban jartzea», in Euskararen Erakunde Publikoko Aholku Batzordea. Baiona: EEP/OPLB. Kontsultagai: [https://www.mintzaira.fr/fileadmin/documents/Aktualitateak/20240610_EEP_EUS.pdf].

Agence d’Urbanisme Atlantique et Pyrénées (2023). Perspectives démographiques en Pays Basque et usage de la langue basque. (Argitaratu gabea).

Agence d’Urbanisme Atlantique et Pyrénées eta Institut d’Etudes Démographiques de l’Université de Bordeaux (2024). Projections démographiques locales à horizon 2050. Quotients de fécondité tendance ; quotient de migrations comparables à la période 2014-2019. Baiona: Euskal Hirigune Elkargoko Kontseilu Exekutiboa.

Artetxe, Miren (2024). «Ahozko hizkera informalerako gaitasuna eta harreman-sare informaletako hizkuntza-erabilera: azterketa kuantitatibo bat unibertsitateko gazteen testuinguruan», Euskera Ikerketa Aldizkaria 69 (1): 49-78. DOI: https://doi.org/10.59866/eia.v1i69.274

Cohda Ikerketa Kuantitatiboen Institutua (2014). Processus d’apprentissage de la langue basque par les adultes en formation. (Argitaratu gabea).

Crusson, Laure eta Fabre, Jérôme (2021). Des projections nationales aux projections locales. insee: Mesurer Pour Comprendre. (Argitalpen digitala). Kontsultagai: [https://www.insee.fr/fr/statistiques/5055862].

Duguine, Isabelle (2016). Projet AIPBA. Etude des facteurs motivationnels dans l’apprentissage du basque par les adultes francophones. Baiona: EEP/OPLB. DOI: https://doi.org/10.4000/books.msha.6763

Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazioa (Kultura eta Hizkuntza Politika Saila) (2010). Soziolinguistika hiztegia euskal soziolinguistikaren eremuan erabiltzeko. Gasteiz: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia.

Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazioa (Kultura eta Hizkuntza Politika Saila) (2019). VI. Inkesta Soziolinguistikoa. Euskararen eremu osoa. Laburpen-txostena. (Argitalpen digitala). Kontsultagai: [https://www.irekia.euskadi.eus/uploads/attachments/9954/VI_INK_SOZLG-EH_eus.pdf].

Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazioa (Kultura eta Hizkuntza Politika Saila) (2024). VII. Inkesta Soziolinguistikoa 2021. Gasteiz: Eusko Jaurlaritza. (Argitalpen digitala). Kontsultagai: [https://www.euskadi.eus/contenidos/informacion/eas_ikerketak/eu_def/adjuntos/VII._Inkesta_Soziolinguistikoa_2021.pdf].

Euskal Konfederazioa (2023a). Euskararen geroa orain trenkatzen da. (2023ko urriak 10).

Euskal Konfederazioa (2023b). Kanboko Manifestua: Hizkuntza politika berrirako urratsak. (2023ko abenduak 16).

Euskararen Adierazle Sistema (2024). Biztanleria adinaren eta sexuaren arabera. Nafarroa eta EAE. Gasteiz: Eusko Jaurlaritza.

Euskararen Erakunde Publikoa (EEP/OPLB) (2006). Hizkuntza Politika Proiektua. Baiona: EEP/OPLB. Kontsultagai: [https://www.mintzaira.fr/fileadmin/documents/Documents_OPLB/Hizkuntza_Politika_Proiektua/2006_eep_oplb_hizkuntza_politika_proiektua.pdf].

Euskararen Erakunde Publikoa (EEP/OPLB) (2023a). Lehen eta bigarren mailako irakaskuntza datuak. (Argitaratu gabea).

Euskararen Erakunde Publikoa (EEP/OPLB) (2023b). VII. Inkesta Soziolinguistikoa. Ipar Euskal Herriko datuak. Laburpen-txostena. Baiona: EEP/OPLB. Kontsultagai: [https://www.mintzaira.fr/fileadmin/documents/Aktualitateak/Prentsaurrekoak/2023/2023_03_30/Emaitzen_laburpena-eus.pdf].

Galesko Gobernua (Gales Hizkuntza Zerbitzua) (2017). Cymraeg 2050: A million Welsh speakers. Cardiff: Welsh Government. Kontsultagai: [https://www.gov.wales/sites/default/files/publications/2018-12/cymraeg-2050-welsh-language-strategy.pdf].

Gazzola, Michele, Templin, Torsten eta Wickström, Bengt-Arne (2018). «How important is demolinguistic concentration for the survival of minority languages in a world of increasing mobility?», in F. Grin (arg.), The MIME vademecum: Mobility and Inclusion in Multilingual Europe. Switzerland: Artgraphic Cavin: 64-65.

Humbert, Philippe, Coray, Renata eta Duchêne, Alexandre (2018). Compter les langues: histoire, méthodes et politiques de recensements de population. Une revue de la littérature. Freibourg: Institut de Plurilinguisme. Kontsultagai: [https://institut-mehrsprachigkeit.ch/sites/default/files/2018.001_census_def_web_0.pdf].

Insee (2009, 2014 eta 2020). POP1b - Population par sexe et âge. Recensement partiel. Données de 2009, 2014 et 2020. (Argitalpen digitala). Kontsultagai: [https://www.insee.fr/fr/statistiques/7633062?sommaire=7633086&geo=FE-1].

Iurrebaso, Iñaki (2021). «Euskarazko hizkuntza-gaitasuna eta erabilera: zer dago indartsuen?, zer ahulen?», HERMES: Pentsamendu eta Historia Aldizkaria 69: 24-39.

Iurrebaso, Iñaki (2023). Hizkuntza gutxituen jarraipena, ordezkapena eta indarberritzea neurtzeko demolinguistikazko tresna metodologikoak garatzen. Euskal Herrirako aplikazio praktikoa. (Doktorego-tesia). (Argitalpen digitala). Kontsultagai: [https://addi.ehu.es/handle/10810/60061].

Maheu, Robert (1985). «La démolinguistique: objet et enjeux», Cahiers Québécois de Démographie 14 (1): 3-5. Kontsultagai: [https://doi.org/10.7202/600554ar]. DOI: https://doi.org/10.7202/600554ar

Moseley, Christopher eta Nicolas, Alexandre (2010). Atlas des langues en danger dans le monde. Paris: Unesco.

Thommen, Félix (2023). «Un tournant pour l’avenir de la langue basque», Mediabask, 2023ko urriak 19. Kontsultagai: [https://www.mediabask.eus/eu/info_mbsk/20231019/un-tournant-pour-l-avenir-de-la-langue-basque].

Unesco (Groupe d’Experts Spécial de l’Unesco sur les Langues en Danger) (2003). Vitalité et Disparition des Langues. Paris: Unesco. Kontsultagai: [https://ich.unesco.org/doc/src/00120-FR.pdf].

Unesco (Groupe d’Experts Spécial de l’Unesco sur les Langues en Danger) (2021). Atlas mondial des langues de l’Unesco. Document de synthèse. Paris: Unesco. Kontsultagai: [https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000380132_fre].

Urla, Jacqueline eta Burdick, Christa (2018). «Counting matters: quantifying the vitality and value of Basque», International Journal of the Sociology of Language 252: 14-16. Kontsultagai: [https://doi.org/10.1515/ijsl-2018-0015]. DOI: https://doi.org/10.1515/ijsl-2018-0015