Mikoleta eskuizkribuko txistukarien auziaz

Egileak

DOI:

https://doi.org/10.59866/eia.v1i70.296

Gako-hitzak:

grafematika, fonologia, txistukarien neutralizazioa, Euskara Zaharra, Mikoleta

Laburpena

Tradizioz, Mikoleta eskuizkribuan txistukarien neutralizazioa aurreraturik zegoela uste izan da; alta, Ulibarrirekin (2015) bat, azalpen horrek ez du argitzen nolatan erabil daitekeen <s> grafema (ia) edozein txistukari adierazteko. Lan honek Mikoletaren Modo breve de aprender la lengua vizcayna testuko txistukarien azterketa grafofonologikoa dakar: erdal txistukariak garaiko aldaketa-dinamiken arabera azaltzeaz gain, euskaraz <s>-ren erabilera zabala azaltzeko proposamena aurkezten du. Halaber, euskal txistukarien sisteman neutralizazio aurreratuaren zantzuak ere bazirela proposatzen du.

Deskargak

Deskarga-datuak ez daude oraindik eskuragarri.

Erreferentziak

Aginagalde, Borja, Aldekoa, Iñaki eta Ugarte, Felipe (ed.) (2007). Joaquín de Alcibar Jauregui eta Acharan 1746-1810 eta Grand tourra (1772). Erroteta: Azkoitiko Udala.

Alarcos, Emilio (1990). «De nuevo sobre los cambios fonéticos del siglo xvi», in M. Ariza, A. Salvador, A. Viudas (ed.), Actas del I Congreso Internacional de Historia de la Lengua Española. Madril: Arco/Libros: 47-59.

Altzibar, Xabier (1992). Bizkaierazko idazle klasikoak. Mogeldarrak, Astarloatarrak eta Frai Bartolome. Nortasuna, idazlanak, grafiak. Bilbo: Bizkaiko Foru Aldundia.

Arejita, Adolfo (1991). «xvii. mendeko Bizkaiko amodio-kantu ezezagun bat: Enojaduric», Litterae Vasconicae 6: 9-20.

Arriolabengoa, Julen (2008). Euskara Ibarguen-Cachopín kronikan. Testu zaharren ediziorako kontribuzioa. Bilbo: Euskaltzaindia.

Atutxa, Udane (2013). «Txistukarien neutralizazioa mendebaleko euskaran xvi-xviii. mendeen bitartean», in R. Gómez, J. Gorrotxategi, J.A. Lakarra eta C. Mounole (ed.), Koldo Mitxelena Katedraren III. Biltzarra. Gasteiz: UPV/EHU: 61-75.

Atutxa, Udane eta Zuloaga, Eneko (2014). «La neutralización de las sibilantes en vasco: una perspectiva diacrónica», in F. Jiménez, A. Jimeno, A. de Lucas eta N. Celayeta (ed.), Variación geográfica y social en el panorama lingüístico español. Iruña: Nafarroako Unibertsitatea: 21-32.

Blanco, Marta (2006). Aproximación a la cronología de las transformaciones funcionales de labiales y sibilantes del español. Santiago: Universidade de Santiago.

Boyd-Bowman, Peter (1980). From Latin to Romance in Sound Charts. Washington DC: Georgetown University Press.

Cabrera, Carlos L. (2003). «Reflexiones sobre grafemática histórica», in J. Borrego, J. Fernández, L. Santos eta R. Senabre (ed.), Cuestiones de actualidad en lengua española. Salamanca: Salamancako Unibertsitatea: 161-170.

Cano, Rafael (2014 [2004]). «Cambios en la fonología del español durante los siglos xvi y xvii», in R. Cano (ed.), Historia de la lengua española. Madril: Ariel: 825-857.

Dodgson, Edward S. (ed.) (1897). Rafael Micoleta. Modo breve de aprender la lengua vizcayna. Sevilla: F.P. Díaz.

Dodgson, Edward S. (1899). «Mr Sainthill and his Basque Studies». Notes and Queries 9 (3): 201-202. https://doi.org/10.1093/nq/s9-III.64.201 DOI: https://doi.org/10.1093/nq/s9-III.64.201

Echenique, María T. eta Pla, Francisco P. (2013). «Reconstrucción fonética y periodización a la luz de la métrica y rima», in M.T. Echenique eta J. Satorre (ed.), Historia de la pronunciación en lengua castellana. Valentzia: Tirant: 63-106.

Gorrotxategi, Joakin, Igartua, Iván eta Lakarra, Joseba A. (ed.) (2008). Euskararen historia. Gasteiz: Eusko Jaurlaritza.

Guitarte, Guillermo (1983). «Las supuestas tres etapas del seseo», in Siete estudios sobre el español de América. México: UNAM: 63-98.

Hualde, José I. (2000). «Bizkaiko kostaldeko hizkerak atzo, gaur eta bihar», in K. Zuazo (ed.), Dialektologia gaiak. Gasteiz: AFA: 11-25.

Hualde, José I. (2010). «Neutralización de sibilantes vascas y seseo en castellano», Oihenart 25: 89-116.

Ibarra, Irune eta Hidalgo, Bittor (2021). «Mikoleta eta Sainthillen eskuizkribuen azterketa konparatua», ASJU 54 (1/2): 177-223. https://doi.org/10.1387/asju.23299 DOI: https://doi.org/10.1387/asju.23299

Iribar, Alexander eta Isasi, Carmen (2008). «El seseo vasco: nuevos datos para una vieja cuestión», Oihenart 23: 241-258.

Iribar, Alexander, Pagola, Rosa Miren eta Túrrez , Itziar. (2020). «Caracterización articulatoria de las fricativas sibilantes alveolares del euskera. Primera parte», Loquens 7 (2): 1-24.

Iribar, Alexander, Pagola, Rosa Miren eta Túrrez , Itziar. (2022). «Caracterización articulatoria de las fricativas sibilantes alveolares del euskera. Segunda parte», Loquens 9 (1/2): 1-9. https://doi.org/10.3989/loquens.2022.088 DOI: https://doi.org/10.3989/loquens.2022.088

Isasi, Carmen (1999). «Seseo, ese sigmática y edición de textos vascos», FLV 81: 227-240. https://doi.org/10.35462/flv81.2 DOI: https://doi.org/10.35462/flv81.2

Isasi, Carmen (2006). «A vueltas con el seseo y otras cuestiones de fonética y morfología en documentación vizcaína», in J.A. Lakarra eta J.I. Hualde (ed.), R.L. Trasken oroitzapenetan ikerketak euskalaritzaz eta hizkuntzalaritza historikoaz. ASJU 40 (1/2): 531-546.

Isasi, Carmen, Iribar, Alexander eta Moral del Hoyo, Carmen (2009). «Una transferencia vasca: el seseo de hablantes vizcaínos y guipuzcoanos», Oihenart 24: 201-235.

Isasi, Carmen, Iribar, Alexander eta Túrrez , Itziar (2012). «Seseo vasco. Nuevos aportes», in B. Camus eta S. Gómez (ed.), El castellano del País Vasco. Bilbo: UPV/EHU: 173-190.

Krajewska, Dorota, Zuloaga, Eneko eta Egurtze gi, Ander (2022). «Sibilant mergers in 18th-century Basque», Phonological data and analysis 4 (5): 1-31. https://doi.org/10.3765/pda.v4art5.67 DOI: https://doi.org/10.3765/pda.v4art5.67

Lakarra, Joseba A. (1985). «Literatur gipuzkerarantz: Larramendiren Azkoitiko sermoia», ASJU 19 (1): 235-282.

Lakarra, Joseba A. (1996). Refranes y sentencias. Edizioa eta azterketa. Bilbo: Euskaltzaindia.

Lakarra, Joseba A. (1997). «Euskararen historia eta filologia: arazo zahar, bide berri», ASJU 31 (2): 447-535.

Leturiaga, Olatz (2024). «Hiru euskal testu argitara: Getariako eskutitzak (1796-1797)», FLV 138: 375-419. https://doi.org/10.35462/flv138.3 DOI: https://doi.org/10.35462/flv138.3

Líbano, Ángeles (1998). «Diacronía de las alternancias gráficas navarro-aragonesas: las sibilantes medievales», in J.M. Blecua, J. Gutiérrez eta L. Sala (ed.), Estudios de grafemática en el dominio hispano. Salamanca: Salamancako Unibertsitatea: 135-148.

Madariaga, Pedro (1565). Libro subtilissimo intitulado Honra de Escriuanos. Valentzia: Iuan de Mey.

Malkiel, Yakov (1971). «Deviational transparency as an occasional co-determinant of sound change», Romance Philology 25 (1): 1-52.

Minsheu, John (1599). Pleasant and delightfull dialogues in Spanish and English. Londres: Bollifant.

Mitxelena, Koldo (2011 [1958]). N. Landuchio. Dictionarium linguae cantabricae (1562). Berrarg. OC XII: 199-378.

Mitxelena, Koldo (2011 [1964]). Textos arcaicos vascos. Berrarg. OC XII: 1-197.

Mitxelena, Koldo (2011 [1961]). Fonética histórica vasca. Berrarg. OC VI: 1-543.

Mitxelena, Koldo (2011 [1968]). «Lat. s: el testimonio vasco». Berrarg. OC I: 343-358.

Mujika, Juan A. (2002). Euskal ortografiaren hastapenak Iparraldeko literaturan. Leioa: UPV/EHU.

Nuñez-Méndez, Eva. (2021). «An overview of the sibilant merger and its development in Spanish», in Eva Núñez-Méndez (ed.), Sociolinguistic approaches to sibilant variation in spanish. Londres: Routledge: 9-72. https://doi.org/10.4324/9781003153948-3 DOI: https://doi.org/10.4324/9781003153948-3

Oyosa, Anabel E. (2013). «Consideraciones sobre grafemática en el ámbito hispánico», Anuario de letras 1: 273-348. https://doi.org/10.1016/S0185-1373(13)71033-4 DOI: https://doi.org/10.1016/S0185-1373(13)71033-4

Ozaeta, Arantzazu (1992). «Arrasateko testu zahar bi», ASJU 26 (3): 793-800.

Pagola, Rosa M. (2002). «Bilboko euskara xvii. mendean: Mikoletaren euskaraz ikasteko metodoa», in A. Arejita, A. Elejabeitia, C. Isasi eta J. Otaegi (ed.), Bilboren 700. urteurrena. Hizkuntza-gunea. Bilbo: Deustuko Unibertsitatea: 201-218.

Pensado, Carmen (1983). El orden histórico de los procesos fonológicos. Salamanca: Caja de Ahorros eta MP de Salamanca.

Pikabea, Josu (1993). Lapurtera idatzia (xvii-xix). Bilakaera baten lehen urratsak. Leioa: UPV/EHU.

Reguero, Urtzi (2019). Filologiatik dialektologiara Nafarroako euskarazko testuetan barrena (1416-1750) (ASJUren Gehigarriak 71). Leioa: UPV/EHU.

Sanpere i Miquel, Salvador (ed.) (1880). «Modo breve de aprender la lengua vizcayna», Revista de Ciencias Históricas 2: 122-156.

Sarasola, Ibon (1983). «Contribución al estudio y edición de textos antiguos vascos», ASJU 17: 69-212.

Satorre, Javier (1989). «c, ç y z en la zona de Valladolid en el paso del siglo xvi al xvii», Anuario de Estudios Filológicos 12: 267-290.

Stuart-Smith, Jane (2004). Phonetics and Philology. Sound change in Italic. Oxford: Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199257737.003.0006 DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199257737.003.0006

Ulibarri, Koldo (2011). «1619. urtean Sevillan argitaraturiko bertsoak». ASJU 45 (1): 361-385.

Ulibarri, Koldo (2015). Dotrinazko sermoitegia: galduriko hizkerak eta dialektologia historikoa. Gasteiz: UPV/EHU. (Doktorego-tesia).

Ulibarri, Koldo eta Urgell, Blanca (2019). «Euskararen gramatizazioaren hasikinak xvi. mendean: Pedro Madariaga eta euskal hotsak», in I. Epelde eta O. Jauregi (ed.), Bihotz ahots. M.L. Oñederra irakaslearen omenez. Leioa: UPV/EHU: 493-512.

Vélez-Sainz, Julio (2000). «El Recueil Fossard, la compañía de los Gelosi y la génesis de Don Quijote», Bulletin of the Cervantes Society of America 20 (2): 31-52.

Zelaieta, Anjel (1988). «Rafael Micoleta Çamudio: Modo breue de aprender la lengua vizcayna», Hizkuntza eta literatura 7: 133-214.

Zelaieta, Anjel (1995). Rafael Mikoletaren era llaburra. Bilbo: AEK.

Zuloaga, Eneko (2018). «Euskal kanta bat 1783ko antzerki-lan batean», ASJU 47 (2): 315-328. https://doi.org/10.1387/asju.18686 DOI: https://doi.org/10.1387/asju.18686

Zuloaga, Eneko (2019). «Contacto y cambios lingüísticos en el pasado: sobre las sibilantes castellanas en el Bilbao del siglo xvii», Anuario de Letras. Lingüística y Filología 7 (2): 83-119. https://doi.org/10.19130/iifl.adel.7.2.2019.1555 DOI: https://doi.org/10.19130/iifl.adel.7.2.2019.1555

Zuloaga, Eneko eta Antequera, José A. (2019). «Bizkai sartaldeko agiri judizial bat (1770). Edizioa eta azterketa», FLV 128: 123-172.

Zuloaga, Eneko (2020). Mendebaleko euskararen azterketa dialektologiko-diakronikorantz. Gasteiz: UPV/EHU. (Doktorego-tesia).

Deskargak

Argitaratua

2025-04-28

Zenbakia

Atala

Ikerketa-artikuluak

Aipuak nola egin

Mikoleta eskuizkribuko txistukarien auziaz. (2025). Euskera Ikerketa Aldizkaria, 1(70), 381-419. https://doi.org/10.59866/eia.v1i70.296