Mikoleta eskuizkribuko txistukarien auziaz

Egileak

DOI:

https://doi.org/10.59866/eia.v1i70.296

Gako-hitzak:

grafematika, fonologia, txistukarien neutralizazioa, Euskara Zaharra, Mikoleta

Laburpena

Tradizioz, Mikoleta eskuizkribuan txistukarien neutralizazioa aurreraturik zegoela uste izan da; alta, Ulibarrirekin (2015) bat, azalpen horrek ez du argitzen nolatan erabil daitekeen <s> grafema (ia) edozein txistukari adierazteko. Lan honek Mikoletaren Modo breve de aprender la lengua vizcayna testuko txistukarien azterketa grafofonologikoa dakar: erdal txistukariak garaiko aldaketa-dinamiken arabera azaltzeaz gain, euskaraz <s>-ren erabilera zabala azaltzeko proposamena aurkezten du. Halaber, euskal txistukarien sisteman neutralizazio aurreratuaren zantzuak ere bazirela proposatzen du.

Deskargak

Oraindik ez dago deskargen inguruko informaziorik.

Erreferentziak

Aginagalde, Borja, Aldekoa, Iñaki eta Ugarte, Felipe (ed.) (2007). Joaquín de Alcibar Jauregui eta Acharan 1746-1810 eta Grand tourra (1772). Erroteta: Azkoitiko Udala.

Alarcos, Emilio (1990). «De nuevo sobre los cambios fonéticos del siglo xvi», in M. Ariza, A. Salvador, A. Viudas (ed.), Actas del I Congreso Internacional de Historia de la Lengua Española. Madril: Arco/Libros: 47-59.

Altzibar, Xabier (1992). Bizkaierazko idazle klasikoak. Mogeldarrak, Astarloatarrak eta Frai Bartolome. Nortasuna, dazlanak, grafiak. Bilbo: Bizkaiko Foru Aldundia.

Arejita, Adolfo (1991). «xvii. mendeko Bizkaiko amodio-kantu ezezagun bat: Enojaduric», Litterae Vasconicae 6: 9-20.

Arriolabengoa, Julen (2008). Euskara Ibarguen-Cachopín kronikan. Testu zaharren ediziorako kontribuzioa. Bilbo: Euskaltzaindia.

Atutxa, Udane (2013). «Txistukarien neutralizazioa mendebaleko euskaran xvi-xviii. mendeen bitartean», in R. Gómez, J. Gorrotxategi, J.A. Lakarra eta C. Mounole (ed.), Koldo Mitxelena Katedraren III. Biltzarra. Gasteiz: UPV/EHU: 61-75.

Atutxa, Udane eta Zuloaga, Eneko (2014). «La neutralización de las sibilantes en vasco: una perspectiva diacrónica», in F. Jiménez, A. Jimeno, A. de Lucas eta N. Celayeta (ed.), Variación geográfica y social en el panorama lingüístico español. Iruña: Nafarroako Unibertsitatea: 21-32.

Blanco, Marta (2006). Aproximación a la cronología de las transformaciones funcionales de labiales y sibilantes del español. Santiago: Universidade de Santiago.

Boyd-Bowman, Peter (1980). From Latin to Romance in Sound Charts. Washington DC: Georgetown University Press.

Cabrera, Carlos L. (2003). «Reflexiones sobre grafemática histórica», in J. Borrego, J. Fernández, L. Santos eta R. Senabre (ed.), Cuestiones de actualidad en lengua española. Salamanca: Salamancako Unibertsitatea: 161-170.

Cano, Rafael (2014 [2004]). «Cambios en la fonología del español durante los siglos xvi y xvii», in R. Cano (ed.), Historia de la lengua española. Madril: Ariel: 825-857.

Dodgson, Edward S. (ed.) (1897). Rafael Micoleta. Modo breve de aprender la lengua vizcayna. Sevilla: F.P. Díaz.

Dodgson, Edward S. (1899). «Mr Sainthill and his Basque Studies». Notes and Queries 9 (3): 201-202.

Echenique, María T. eta Pla, Francisco P. (2013). «Reconstrucción fonética y periodización a la luz de la métrica y rima», in M.T. Echenique eta J. Satorre (ed.), Historia de la pronunciación en lengua castellana. Valentzia: Tirant: 63-106.

Gorrotxategi, Joakin, Igartua, Iván eta Lakarra, Joseba A. (ed.) (2008). Euskararen historia. Gasteiz: Eusko Jaurlaritza.

Guitarte, Guillermo (1983). «Las supuestas tres etapas del seseo», in Siete estudios sobre el español de América. México: UNAM: 63-98.

Hualde, José I. (2000). «Bizkaiko kostaldeko hizkerak atzo, gaur eta bihar», in K. Zuazo (ed.), Dialektologia gaiak. Gasteiz: AFA: 11-25.

Hualde, José I. (2010). «Neutralización de sibilantes vascas y seseo en castellano», Oihenart 25: 89-116.

Ibarra, Irune eta Hidalgo, Bittor (2021). «Mikoleta eta Sainthillen eskuizkribuen azterketa konparatua», ASJU 54 (1/2): 177-223.

Iribar, Alexander eta Isasi, Carmen (2008). «El seseo vasco: nuevos datos para una vieja cuestión», Oihenart 23: 241-258.

Iribar, Alexander, Pagola, Rosa Miren eta Túrrez , Itziar. (2020). «Caracterización articulatoria de las fricativas sibilantes alveolares del euskera. Primera parte», Loquens 7 (2): 1-24.

Iribar, Alexander, Pagola, Rosa Miren eta Túrrez , Itziar. (2022). «Caracterización articulatoria de las fricativas sibilantes alveolares del euskera. Segunda parte», Loquens 9 (1/2): 1-9.

Isasi, Carmen (1999). «Seseo, ese sigmática y edición de textos vascos», FLV 81: 227-240.

Isasi, Carmen (2006). «A vueltas con el seseo y otras cuestiones de fonética y morfología en documentación vizcaína», in J.A. Lakarra eta J.I. Hualde (ed.), R.L. Trasken oroitzapenetan ikerketak euskalaritzaz eta hizkuntzalaritza historikoaz. ASJU 40 (1/2): 531-546.

Isasi, Carmen, Iribar, Alexander eta Moral del Hoyo, Carmen (2009). «Una transferencia vasca: el seseo de hablantes vizcaínos y guipuzcoanos», Oihenart 24: 201-235.

Isasi, Carmen, Iribar, Alexander eta Túrrez , Itziar (2012). «Seseo vasco. Nuevos aportes», in B. Camus eta S. Gómez (ed.), El castellano del País Vasco. Bilbo: UPV/EHU: 173-190.

Krajewska, Dorota, Zuloaga, Eneko eta Egurtze gi, Ander (2022). «Sibilant mergers in 18th-century Basque», Phonological data and analysis 4 (5): 1-31.

Lakarra, Joseba A. (1985). «Literatur gipuzkerarantz: Larramendiren Azkoitiko sermoia», ASJU 19 (1): 235-282.

Lakarra, Joseba A. (1996). Refranes y sentencias. Edizioa eta azterketa. Bilbo: Euskaltzaindia.

Lakarra, Joseba A. (1997). «Euskararen historia eta filologia: arazo zahar, bide berri», ASJU 31 (2): 447-535.

Leturiaga, Olatz (2024). «Hiru euskal testu argitara: Getariako eskutitzak (1796-1797)», FLV 138: 375-419.

Líbano, Ángeles (1998). «Diacronía de las alternancias gráficas navarro-aragonesas: las sibilantes medievales», in J.M. Blecua, J. Gutiérrez eta L. Sala (ed.), Estudios de grafemática en el dominio hispano. Salamanca: Salamancako Unibertsitatea: 135-148.

Madariaga, Pedro (1565). Libro subtilissimo intitulado Honra de Escriuanos. Valentzia: Iuan de Mey.

Malkiel, Yakov (1971). «Deviational transparency as an occasional co-determinant of sound change», Romance Philology 25 (1): 1-52.

Minsheu, John (1599). Pleasant and delightfull dialogues in Spanish and English. Londres: Bollifant.

Mitxelena, Koldo (2011 [1958]). N. Landuchio. Dictionarium linguae cantabricae (1562). Berrarg. OC XII: 199-378.

Mitxelena, Koldo (2011 [1964]). Textos arcaicos vascos. Berrarg. OC XII: 1-197.

Mitxelena, Koldo (2011 [1961]). Fonética histórica vasca. Berrarg. OC VI: 1-543.

Mitxelena, Koldo (2011 [1968]). «Lat. s: el testimonio vasco». Berrarg. OC I: 343-358.

Mujika, Juan A. (2002). Euskal ortografiaren hastapenak Iparraldeko literaturan. Leioa: UPV/EHU.

Nuñez-Méndez, Eva. (2021). «An overview of the sibilant merger and its development in Spanish», in Eva Núñez-Méndez (ed.), Sociolinguistic approaches to sibilant variation in spanish. Londres: Routledge: 9-72.

Oyosa, Anabel E. (2013). «Consideraciones sobre grafemática en el ámbito hispánico», Anuario de letras 1: 273-348.

Ozaeta, Arantzazu (1992). «Arrasateko testu zahar bi», ASJU 26 (3): 793-800.

Pagola, Rosa M. (2002). «Bilboko euskara xvii. mendean: Mikoletaren euskaraz ikasteko metodoa», in A. Arejita, A. Elejabeitia, C. Isasi eta J. Otaegi (ed.), Bilboren 700. urteurrena. Hizkuntza-gunea. Bilbo: Deustuko Unibertsitatea: 201-218.

Pensado, Carmen (1983). El orden histórico de los procesos fonológicos. Salamanca: Caja de Ahorros eta MP de Salamanca.

Pikabea, Josu (1993). Lapurtera idatzia (xvii-xix). Bilakaera baten lehen urratsak. Leioa: UPV/EHU.

Reguero, Urtzi (2019). Filologiatik dialektologiara Nafarroako euskarazko testuetan barrena (1416-1750) (ASJUren Gehigarriak 71). Leioa: UPV/EHU.

SanpePEre i Miquel, Salvador (ed.) (1880). «Modo breve de aprender la lengua vizcayna», Revista de Ciencias Históricas 2: 122-156.

Sarasola, Ibon (1983). «Contribución al estudio y edición de textos antiguos vascos», ASJU 17: 69-212.

Satorre, Javier (1989). «c, ç y z en la zona de Valladolid en el paso del siglo xvi al xvii», Anuario de Estudios Filológicos 12: 267-290.

Stuart-Smith, Jane (2004). Phonetics and Philology. Sound change in Italic. Oxford: Oxford University Press.

Ulibarri, Koldo (2011). «1619. urtean Sevillan argitaraturiko bertsoak». ASJU 45 (1): 361-385.

Ulibarri, Koldo (2015). Dotrinazko sermoitegia: galduriko hizkerak eta dialektologia historikoa. Gasteiz: UPV/EHU. (Doktorego-tesia).

Ulibarri, Koldo eta Urgell, Blanca (2019). «Euskararen gramatizazioaren hasikinak xvi. mendean: Pedro Madariaga eta euskal hotsak», in I. Epelde eta O. Jauregi (ed.), Bihotz ahots. M.L. Oñederra irakaslearen omenez. Leioa: UPV/EHU: 493-512.

Vélez-Sainz, Julio (2000). «El Recueil Fossard, la compañía de los Gelosi y la génesis de Don Quijote», Bulletin of the Cervantes Society of America 20 (2): 31-52.

Zelaieta, Anjel (1988). «Rafael Micoleta Çamudio: Modo breue de aprender la lengua vizcayna», Hizkuntza eta literatura 7: 133-214.

Zelaieta, Anjel (1995). Rafael Mikoletaren era llaburra. Bilbo: AEK.

Zuloaga, Eneko (2018). «Euskal kanta bat 1783ko antzerki-lan batean», ASJU 47 (2): 315-328.

Zuloaga, Eneko (2019). «Contacto y cambios lingüísticos en el pasado: sobre las sibilantes castellanas en el Bilbao del siglo xvii», Anuario de Letras. Lingüística y Filología 7 (2): 83-119.

Zuloaga, Eneko eta Antequera, José A. (2019). «Bizkai sartaldeko agiri judizial bat (1770). Edizioa eta azterketa», FLV 128: 123-172.

Zuloaga, Eneko (2020). Mendebaleko euskararen azterketa dialektologiko-diakronikorantz. Gasteiz: UPV/EHU. (Doktorego-tesia).

Downloads

Argitaratua

2025-04-28

Aipuak nola egin

Zuloaga, E. (2025). Mikoleta eskuizkribuko txistukarien auziaz. Euskera Ikerketa Aldizkaria, 1(70), 381–419. https://doi.org/10.59866/eia.v1i70.296

Zenbakia

Atala

Ikerketa-artikuluak

Finantzaketa-datuak